Chất tẩy rửa là (hoá chất giặt rửa đetecgen), chất được dùng để làm tăng tác dụng tẩy sạch của nước với các chất bẩn có tính dầu (không tan trong nước). Khi hoà tan trong nước, CHẤT TẨY RỬA làm giảm mạnh sức căng bề mặt giữa nước và các chất bẩn có tính dầu, nhờ đó làm cho chất bẩn dễ thấm ướt và dễ bị lôi kéo ra khỏi bề mặt dính bẩn, đi vào môi trường nước. Kết quả là bề mặt dính bẩn được tẩy rửa sạch.
CHẤT TẨY RỬA là những chất hoạt động bề mặt – có thể là vô cơ hoặc hữu cơ. Các CHẤT TẨY RỬA thuộc loại vô cơ có thể là các chất có kiềm tính, các muối trung tính và các chất không tan trong nước như cao lanh, bentonit.
Các CHẤT TẨY RỬA thuộc loại hữu cơ có thể chia ra loại anion, cation, lưỡng tính, có khả năng ion hoá, không có khả năng ion hoá, loại ít bọt, loại nhiều bọt, vv. Xét về phạm vi, khả năng sử dụng, các CHẤT TẨY RỬA thuộc loại hữu cơ có nhiều ưu việt hơn loại vô cơ.
CHẤT TẨY RỬA thông dụng là muối natri của axit béo (xà phòng) hoặc các chất hoạt động bề mặt tổng hợp có hoạt tính ion và phi ion như natri lauryl sunfat, natri đođexyl benzensunfonat, ankylamit, vv. Để tăng hiệu quả tẩy rửa của các chất hoạt động bề mặt, trong các CHẤT TẨY RỬA thương phẩm (kem giặt, bột giặt) người ta còn đưa thêm vào các chất phụ gia vô cơ như natri tripoliphotphat, natri sunfat, natri cacbonat. Xu thế hiện nay là, để bảo vệ môi sinh, người ta thiên về sản xuất và sử dụng các CHẤT TẨY RỬA với các phụ gia dễ bị phân huỷ sinh học, ít độc.
Chất tẩy rửa tổng hợp được chế tạo từ các hóa chất khác nhau, sử dụng một công nghệ phức tạp. Dầu mỏ, mỡ, hắc ín và một số vật liệu khác là thành phần chế tạo ra chất tẩy rửa tổng hợp. Quá trình công nghệ tổng hợp được tiến hành trong một thiết bị đặc biệt trong nhà máy hoá chất. Thành phần thực sự có tác dụng khử chất bẩn là một chất gọi là "chất hoạt tính bề mặt”.
Chất hoạt tính bề mặt có thể làm từ nhiều loại nguyên liệu trong đó gồm có dầu mỏ, mỡ động vật và dầu thực vật. Quá trình biến đổi hoá học trong chất hoạt tính bề mặt rất phức tạp. Thí dụ, mỡ động vật phải được xử lý bằng một loạt hoá chất như rượu, cồn, hydro, axit sunfuric và kiềm, qua đó chế ra được chất hoạt tính bề mặt.
Còn phải pha thêm các hoá chất khác thì chất tẩy rửa có tác dụng triệt để khử hết các chất bẩn và tránh để bụi bẩn lại bám vào vật cần tẩy sạch. Ngoài ra, có thể còn pha thêm chất tẩy trắng, chất nhuộm màu và chất ổn định dung dịch nhũ hóa (dạng sữa).
Chất tẩy rửa được người tiêu dùng ưa thích vì nó có thể hình thành dung dịch nhũ hoá trong bất cứ điều kiện chất nước như thế nào - dù là nước cứng hay nước mềm, nước nóng hay nước lạnh. Hơn nữa, nó không hình thành chất kết tủa, không hình thành vệt vòng cáu ghét trên miệng chậu giặt. Ngày nay, 90% các chất tẩy rửa dùng để rửa bát đĩa và giặt quần áo… đều là chất tẩy rửa tổng hợp. Tuy thế, xà phòng vẫn là một chất tẩy rửa dùng cho cá nhân được ưa thích chất.